Мэдрэмжийн маркетинг


Хүний зүрхнээс тархины эс олсон тухайн шинжлэх ухааны хялбаршуулсан нэвтрүүлэг үзсэн минь миний шинжлэх ухаанч бус таамаглал болох зүрх сэтгэж шийдвэрт нөлөөлдөг байж болох төсөөллийг минь хэлбэржүүллээ.
Яг үнэндээ зүрх шийдвэрт нөлөөлдөг байх утгагүй  болохоор бидний сайн мэдэх сэтгэл хөдлөл, мэдрэмж шийдвэрт ямар их нөлөөлж болдог тухай санал бодлоо хуваалцах гэсэн юм.
Хүний удирдлагын систем болох тархийг маш ерөнхий хоёр хагас бөмбөрцөгт хувааж болдог. Тархи судлаачдын их эрт нээж илрүүлсэн нээлт бол зүүн хагас бөмбөрцөгт байрлах тархи бидний логик, тоо, хэл, жагсааж бүртгэх, шинжлэх чадваруудыг удирддаг энгийнээр хэлбэл боддог тархи юм. Харин тархины баруун талын хагас бөмбөрцөг бидний харах, төсөөлөн бодох, мэдрэх, байршил, хэлбэр дүрсийг таних, ямар нэгэн зүйлд хандах хандлагыг удирддаг өөрөөр хэлбэл мэдэрдэг тархи болдог.
Аль талын тархи маркетеруудад хэрэгтэй худалдан авах шийдвэрт хэрхэн нөлөөлдөг тухай сэдэв бүрэн утгаараа нейромаркетингийн асуудал болж хувирна. Худалдан авах зүй, Брэндийн мэдрэхүй бүтээлээрээ олны танил болсон Мартин Линдстром бүтээгдэхүүнээ брэнд болгохыг хүсвэл мэдэрдэг тархинд зориулсан маркетинг хийх талаар зөвлөсөн байдаг. Яг түүний зөвлөснөөр Singapore Airlines компани өнгө, үнэр, үйлчилгээний ажилтнуудын хувцасны материал, аялгуу, хоолны амт зэргийг цогцоор шийдэж үйлчлүүлэгчийн сэтгэл ханамжийг хангалттай хэмжээнд нэмж маркетингаа шинэ төвшинд хүргэсэн амжилт байдаг. 2012 оны Өмнөд Солонгосын парламентын сонгуулийн сурталчилгаанд нейромаркетинг амжилттай хийсэн нэр дэвшигч ялалт байгуулсан тухай Reuters агентлагийн сурвалжлагч нийтэлсэн гэх зэрэг нь мэдрэмжийн шийдвэрт нөлөөлөх нөлөөллийн хүчийг улам бүр тодотгож байна. Мэдрэмжийг бидний мэдрэхүйн төгсгөлүүд буюу мэдэхүйн эрхтнүүдээр дамжуулж өдөөж болдог. Энэ бол мэдрэмжийн маркетингийн шууд арга юм.

Хүний далд ухамсар/шинжлэх ухааны ойлголт; шашин болон итгэл үнэмшилтэй холбоотой ойлголт биш/ -аар дамжуулж мэдрэмжид дам нөлөөлж болдог. Далд ухамсар бол хүний рефлекс, хандлага, зуршлуудыг удирддаг маш хүчтэй програмчлал гэж хэлж болно. Далд ухамсарт логик сэтгэхүй тайлж уншиж чадахгүй тусгай нууц хэлээр мэдээлэл өгч болдог. Тухайн мэдээллийн агуулга нь ихэвчлэн хүний анхдагч хэрэгцээний тухай байдаг нь одоо нэгт нууц биш болсон байна. Хамгийн их ашигладаг нууц хэл бол завсрын зураас бүхий мэдээлэл юм. Маркетингийн арга мухардсан Монголын нэгэн архи үйлдвэрлэгч компанийн брэндинг ажил дээр хэрэгжүүлсэн туршлага байдаг бөгөөд дэлхийн дахинд энэ талаар олон туршилт үр дүнгүүд байна. Кино театрт огт машинтай холбогдолгүй кино үзсэн үзэгчид BMW-д хандах хандлага нь эрс өөрчлөгдсөнг өөрсдөө ч мэдээгүй байх жишээтэй. Ямар ч шошгогүй архины шилээр Absolut брэнд өөрийн брэндингийг гайхалтай амжилттай хэрэгжүүлсэн нууцууд бүгд маркетерууд мэдрэмжид нөлөөлж чадсан түүхүүд юм. Далд ухамсраар дамжуулж маркетинг хийх нь мэдрэмжид нөлөөлөх шууд бус мэдрэмжийн маркетингийн арга болж болно.
Хүний тархи бүхлээрээ шийдвэр гаргалтад оролцдог боловч тухайн нөхцөлд үйлдлийн потенциалд аль нэг талын тархины оролцоо их байж болдог байна. Жишээ нь та тамхи худалдаж авах гэж байгаа бол тамхин дээр хэчнээн анхааруулга, зураг тавьсан бай хамаагүй шууд авна. Таны ам цангасан бол хэчнээн хор хөнөөлтэйг мэддэг ч сайхан амтыг л авна. Харин та ном авах гэж байгаа бол хэчнээн гоё хавтастайгаас илүү агуулга, зохиолч нь хэн болохыг харах нь гарцаагүй.  Гэхдээ аль тархины оролцоог илүү байлгахыг нөхцөлт байдлаар шийдэж бас болдог жишээ бий. Хоолны дэглэм барьж байгаа эмэгтэйчүүдээс хоолны дараа шоколадтай бялуу, байцааны салад бүхий 2 төрлийн дэсэртээс сонголт хийхийг асуухдаа хоёр янзаар асууж туршилт хийсэн байна. Эхний бүлэг эмэгтэйчүүдээс сонголтыг асуухаасаа өмнө хүндэвтэр тоо бодуулсан бол хоёрдугаар бүлэг эмэгтэйчүүдээс маш амархан тоо бодуулсан байна. Хүндэвтэр тоо бодсон эмэгтэйчүүд шоколадтай бялуу, амархан тоо бодсон эмэгтэйчүүд байцааны салад сонгох хандлага илт ажиглагдсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл ‘би тэгж болохгүй’ гэсэн бодлыг удирдах тархи тоо бодоод завгүй байх хооронд ‘би шоколаданд дуртай’ гэсэн мэдрэмжийг үүсгэдэг тархи шийдвэрт нөлөөлсөн байна. Эндээс нэг дүгнэлт хийж болох юм. Шийдвэр гаргалтад завтай тархи илүү давамгай оролцдог. Супер маркетэд төлөвлөөгүй худалдан авалт их хийдэг шалтгаан ч мөн дээрх зүй тогтолтой холбоотой байдаг. /Супер маркетад шийдвэр гаргах онцлогийн талаар үнэ бүрдэлтийн тухай сэдэв дээр тайлбарлах болно/      
Маркетеруудын хамгийн их хэрэглэж элэгдсэн ажлын багаж болох маркетингийн идэвхжүүлэлт 4P –ийн төвшнөөс хайлж 4C хүрээнд төлөвлөгддөг байсан бол тун саяхнаас 4E өнцгөөр маркетингийг харах хэрэгтэй тухай маркетерууд бичиж байна. Идэвхжүүлэлт гэдэг хэрэглэгч рүү чиглэсэн нэг талт мэдээлэл, урамшуулал, үйл ажиллагаанууд 4C төвшинд Communication буюу 2 талд мэдээлэл солилцоо болж хөгжиж байсан нь мэдрэмжийн маркетингийн нөлөөгөөр 4E төвшинд Emotion буюу сэтгэл хөдлөл болж урагш бас дахин нэг алхсан байна. Барьж буй гар утсаа шинэчилсэн шиг маркетерууд одоо маркетингийн багажаа шинэчлэхийг ухаалаг, бүтээлч хэрэглэгчид шаардаж байгаа нь таахад хэцүү таавар биш юм. Хэрэглэгчийн хар хайрцаг нээгдэж байгаа нь ёс зүйн асуудал гэсэн ганцхан сул талыг агуулсан эрдэнэсийн сан мэт баялаг үнэт зүйл болж байгаа одоогийн нөхцөлд мэдрэмжийн маркетингийн төлөвлөгөөгөө батлуулж хэрэглэгчдэд биш шууд тэдний тархинд бүтээгдэхүүн, үйлчилгээгээ нийлүүл.

1 comment:

  1. сайн байна уу? Энэ сэдвээр тун сонирхолтой юм бичиж ээ.
    Гэвч миний бодлоор мэдрэмжийн маркетингийг их ашиглах нь хүнд болоод тухайн хүний санхүүгийн байдалд сөргөөр нөлөөлөх ч юм шиг санагдна. Тухайн хүн хүсээгүй зүйлээ худалдан авах боломжийг бий болгох юм байна гэж ойлголоо.

    Таниас нэг юм асуух гэсэн юм.
    Орон сууцны зах зээл дээр ямар маркетинг ашиглах ёстой вэ?
    Тухайн зах зээл өөрөө их онцлогтой юм аа худалдан авагч бүр нь маш их бодно ярилцна судлана. Учир нь тухайн хүн амьдралдаа 1-2 удаа л үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авдаг. /Өндөр зэрэглэлийн худалдан авагчийг энд орхив/

    ReplyDelete